Bệnh quai bị là gì?

Bệnh quai bị, hay còn gọi là bệnh má chàm bàm, là bệnh truyền nhiễm do virus làm sưng tuyến nước bọt và gây đau. Thời gian từ lúc bạn nhiễm phải virus và bị bệnh kéo dài từ 12 đến 24 ngày. Đây là bệnh khá phổ biến ở trẻ em và đôi khi gây ra các biến chứng khác nếu không được điều trị kịp thời.

Bệnh có thể lây truyền qua nước bọt, nhưng bệnh không dễ lây như bệnh sởi hoặc thủy đậu. Những người bị quai bị thường có nhiều khả năng lây nhiễm nhất từ hai ngày trước khi các triệu chứng xuất hiện đến sáu ngày sau khi các triệu chứng kết thúc.

Bệnh thường xuyên tấn công trẻ em từ 2-14 tuổi. Trẻ em dưới 2 tuổi, đặc biệt ít hơn 1 tuổi thường rất hiếm khi bị quai bị. Điều này có thể là do trẻ dưới 2 tuổi vẫn có kháng thể tốt từ mẹ.

Những dấu hiệu và triệu chứng quai bị là gì?

Bệnh thường xuất hiện ở trẻ em thường xuất hiện với các triệu chứng sốt sớm, khoảng 39,4°C, tiếp theo là sưng các tuyến nước bọt trong vài ngày tới. Các tuyến sẽ tiếp tục sưng và đau trong 1-3 ngày. Vào thời điểm này, má của trẻ sẽ sưng lên. Trẻ cũng sẽ cảm thấy đau khi nuốt, nói, nhai, hoặc uống nước có tính axit.

Các triệu chứng quai bị thường gặp bao gồm:

  • Đau mặt hoặc 2 bên má;
  • Đau khi nhai hoặc nuốt;
  • Sốt;
  • Đau đầu;
  • Viêm họng;
  • Sưng hàm hoặc sưng tuyến mang tai;
  • Đau tinh hoàn, sưng bìu;

Bạn có thể gặp các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các biểu hiện của bệnh quai bị, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những biến chứng của bệnh quai bị là gì?

Nếu không được điều trị đúng cách, quai bị có thể dẫn đến các biến chứng. Tuy nhiên, những biến chứng này hiếm khi xảy ra. Bên cạnh gây viêm các tuyến mồ hôi, quai bị cũng có thể gây viêm ở các bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như não và các cơ quan sinh sản. Một số biến chứng của quai bị gồm:

  • Viêm tinh hoàn
  • Viêm màng não
  • Viêm não
  • Viêm tụy
  • Bệnh chàm

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn nghi ngờ bạn hoặc con bạn bị bệnh quai bị, hãy đi khám bác sĩ. Cơ địa và tình trạng bệnh lý có thể khác nhau ở nhiều người. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để được chỉ định phương pháp chẩn đoán, điều trị và xử lý tốt nhất dành cho bạn.

Nguyên nhân nào gây ra bệnh quai bị?

Virus quai bị là nguyên nhân gây ra bệnh quai bị. Theo nghiên cứu, chúng lan truyền dễ dàng từ người sang người bằng đường hô hấp (các hạt nước trong không khí khi bạn hắt hơi). Ngoài ra, bạn cũng có thể mắc phải bệnh này nếu bạn tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc dùng chung đồ với người bệnh.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh quai bị?

Các yếu tố sau sẽ làm tăng khả năng mắc quai bị:

  • Độ tuổi: trẻ em ở độ tuổi từ 2 đến 12 (đặc biệt là ở những trẻ chưa được tiêm phòng vắc xin ngừa quai bị);
  • Tiếp xúc hoặc dùng chung đồ vật với người bệnh;
  • Hệ thống miễn dịch yếu.

Không có các yếu tố nguy cơ bệnh không có nghĩa là bạn không thể mắc bệnh. Những dấu hiệu trên chỉ mang tính tham khảo. Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa để biết thêm chi tiết.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh quai bị?

Bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa trên triệu chứng bệnh và kiểm tra sức khỏe. Thông thường, bệnh này không cần có các xét nghiệm đặc biệt để chẩn đoán. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bạn cũng có thể sẽ được yêu cầu tiến hành xét nghiệm máu để xác định xem bạn có mắc phải quai bị hay không.

Những phương pháp nào dùng để điều trị quai bị?

Thường mất 10 ngày để khỏi bệnh và miễn dịch suốt đời với bệnh quai bị. Acetaminophen hoặc ibuprofen có thể giúp làm giảm sốt và giảm đau. Không dùng aspirin cho trẻ nhỏ vì các nguy cơ có thể mắc phải hội chứng Reye. Chườm lạnh lên hàm có thể giúp xoa dịu cơn đau và đắp khăn ấm để hạ sốt. Uống nhiều nước hơn (tránh các nước chua), tránh thức ăn cay và quá cứng. Bạn hoặc trẻ nên ở nhà cho đến khi khỏi bệnh và không còn khả năng lây bệnh.

Phong cách sống và thói quen sinh hoạt

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh quai bị?

Những thói quen sinh hoạt và phong cách sống dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế diễn tiến bệnh quai bị:

  • Uống nhiều nước (trừ nước có vị chua);
  • Ở nhà để tránh lây cho người khác. Đồng thời, hãy nghỉ ngơi khi bạn bị sốt và cho tới khi khỏe lại;
  • Chườm túi nước đá gần tinh hoàn để giảm đau nếu tinh hoàn bị ảnh hưởng;
  • Chườm khăn mát lên hàm khi thấy khó chịu;
  • Ăn thức ăn mềm và không dùng thức ăn gây kích thích tiết nhiều nước bọt hoặc cần phải nhai nhiều.

Người bệnh quai bị kiêng gì?

“Bệnh quai bị kiêng gì?” là câu hỏi thường gặp ở những cặp vợ chồng có con bị căn bệnh này. Dưới đây là một số lưu ý giúp bạn điều trị bệnh tốt hơn cho con:

  • Cách ly trẻ. Do quai bị là bệnh truyền nhiễm nên bạn cần cách ly trẻ ngay khi vừa phát bệnh. Bạn nên cho trẻ ở một không gian riêng khoảng 2 tuần để đảm bảo bệnh không lây cho những người xung quanh.
  • Kiêng gió và nước lạnh vì sẽ làm vùng quai bị sưng to hơn và gây đau.
  • Tránh vận động mạnh
  • Tránh các đồ ăn chua, các món từ nếp hoặc đồ ăn khó tiêu
  • Không được tự ý dùng thuốc, phải đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được điều trị.